ผักพื้นบ้าน

กะเพรา เป็นไม้พุ่มเล็ก ใบมีกลิ่นฉุน ออกดอกเป็นช่อ เป็นผักสวนครัว ปลูกง่าย เป็นเครื่องเทศ มีรสเผ็ดร้อน
ส่วนที่ใช้ ใบสด ใบแห้ง ราก และเมล็ด
สรรพคุณและวิธีใช้ ใบ เป็นยาขับลม บำรุงธาตุ แก้ท้องอืดท้องเฟ้อ แก้คลื่นไส้ อาเจียน ขับเหงื่อ และขับน้ำนมสำหรับหญิงแม่ลูกอ่อน ช่วยรักษาแผลในกะเพาะอาหาร ช่วยอาการหอบหืด ช่วยลดน้ำตาลในเลือด โรคหอบหืด ดื่มน้ำใบกะเพราจะหายใจสะดวกขึ้น ราก แก้ธาตุพิการ เมล็ด ขับลม แก้ท้องอืดเฟ้อ
คุณค่าทางโภชนาการ คาร์โบไฮเดรต เส้นใย โปรตีน แคลเซียม ฟอสฟอรัส เหล็ก มีเบต้าแคโรทีนสูง วิตามินเอ วิตามินบีหนึ่ง และวิตามินบีสอง


กระถิน เป็นไม้พุ่มยืนต้น ขึ้นง่าย มักนิยมปลูกไว้ทำรั้ว แม้ไม่ดูแลรักษาก็เจริญเติบโตได้ มีในทุกภาคของประเทศ
รสชาติของผัก ยอดและใบอ่อน รสมัน เมล็ดอ่อน รสมันอมหวาน
วิธีปรุงอาหาร ยอดอ่อน ใบอ่อน เมล็ดอ่อน กินเป็นผักสดร่วมกับน้ำพริกหรือแกงที่รสจัด
ประโยชน์ทางยา ฝัก กระถินเป็นยาฝาดสมาน เมล็ด เป็นยาถ่ายพยาธิ ราก ใช้ปรุงเป็นยาอายุวัฒนะ ขับลมและขับระดูขาว ยอดอ่อน ดอกอ่อน ฝักอ่อน บำรุงตับ
คุณค่าทางโภชนาการ พลังงาน เส้นใย แคลเซียม ฟอสฟอรัส เหล็ก วิตามินเอ วิตามินบีหนึ่ง วิตามินบีัสอง ไนอาซิน วิตามินซี


ข่า เป็นไม้ล้มลุกที่มีอายุยืนนานหลายปี เป็นพืชที่ปลูกง่าย เจริญเติบโตได้ดีใต้ร่มเงาไม้ใหญ่ ขึ้นได้ดีในที่ดอนที่มีความอุดมสมบูรณ์ ชุ่มชื้น และไม่มีน้ำขังศัตรูพืชไม่รบกวน
รสชาติของผัก เหง้าอ่อน รสเผ็ด
วิธีปรุงอาหาร เป็นส่วนประกอบสำคัญในอาหารประเภทต้มยำ แกงต่าง ๆ เหง้าอ่อน ต้นอ่อนและดอกอ่อนกินเป็นผักสดหรือลวกจิ้มน้ำพริก
ประโยชน์ทางยา เหง้าแก่ (สดและแห้ง) ช่วยขับลม รักษาโรคกลาก เกลื้อน ใบอ่อน หน่ออ่อน เหง้า แก้ปวดเมื่อยตามข้อและเนื้อตัว ช่วยย่อยอาหาร บำรุงธาตุ รักษาบิด ปวดท้อง ขับเลือดลมให้เดินสะดวก
คุณค่าทางโภชนาการ พลังงาน เส้นใย แคลเซียม ฟอสฟอรัส เหล็ก เบต้าแคโรทีน วิตามินบีหนึ่ง วิตามินบีสองไนอาซิน วิตามินซี


ตำลึง เป็นไม้เถาล้มลุก พบขึ้นทั่วไปบริเวณริมรั้วที่รกร้างตามสวน ไร่ ปลูกง่าย ไม่ต้องดูแลมากนัก แต่ถ้าปลูกโดยทำค้างให้ โดยไม่อาศัยต้นไม้อื่นให้เลื้อย ตำลึงจะไม่ค่อยงาม และมีแมลงรบกวน ไม่เหมือนกับปลูกตามธรรมชาติ ซึ่งจะเจริญเติบโตดีกว่า
รสชาติของผัก ยอดอ่อนและใบอ่อน มีรสเย็น
วิธีปรุงอาหาร ลวกจิ้มน้ำพริก ผัดน้ำมัน แกงจืด แกงเลียง ใส่ก๋วยเตี๋ยว หรือยำผักตำลึง
ประโยชน์ทางยา ใบ ดับพิษร้อน แก้เจ็บตา ตาแดง และตาแฉะ ทั้งต้น แก้โรคผิวหนัง ลดน้ำตาลในเลือด
คุณค่าทางโภชนาการ วิตามินเอ แคลเซียม ฟอสฟอรัส เหล็ก วิตามินบีหนึ่ง วิตาิมินบีสอง ไนอาซิน โปรตีน คาร์โบไฮเดรต และไขมัน
หมายเหตุ ใบและเถาของตำลึงมีรสเย็น จึงเป็นผักที่เหมาะในการกินช่วงฤดูร้อน


เตยหอม เป็นไม้ยืนต้นพุ่มเล็ก ขึ้นเป็นกอ ลำต้นอยู่ใต้ดิน ใบเป็นใบเดี่ยว สีเขียวเข้ม ค่อนข้างแข็งเป็นมัน มีกลิ่นหอม
ส่วนที่ใช้ ใบ
สรรพคุณและวิธีใช้ ใบเตยสด เป็นยาบำรุงหัวใจให้ชุ่มชื่น ต้มน้ำทาแก้หวัด แก้ไอ ดับพิษไข้และชูกำลัง ราก เป็นยาขับปัสสาวะ ใช้รักษาเบาหวาน โรคตับ และไตอักเสบ
คุณค่าทางโภชนาการ โปรตีน คาร์โบไฮเดรต เส้นใย แคลเซียม ฟอสฟอรัส เหล็ก



แตงกวา เป็นผักที่มีน้ำมาก เป็นพืชเศรษฐกิจที่ปลูกง่าย โดยการหยอดเมล็ด รดน้ำ 2 - 3 เดือน ก็ได้กินผล กินได้ทั้งผลเปลือกและ เมล็ด
ส่วนที่ใช้ ผลและเมล็ดอ่อน
สรรพคุณและวิธีใช้ ผลและเมล็ดอ่อน มีวิตามินบีหนึ่ง มีสรรพคุณ ฝาดสมาน เสริมการทำงานของระบบประสาท ช่วยความจำ ลดอาการนอนไม่หลับแก้กระหายน้ำ มีฤทธิ์ต้านมะเร็ง ขับปัสสาวะ ทำให้ผิวขาวใสและนุ่มนวล ช่วยบำรุงผมและเล็บ และแนะนำให้ผู้ป่วยโรคเกาต์และบวมน้ำดื่มเป็นประจำ ป้องกันการเกิดโรคหัวใจ ใบและเมล็ดแก่ ใช้เป็นยาขับพยาธิ เถา ช่วยลดความดันเลือด ใบ แ้ก้ท้องเสีย บิด
คุณค่าทางโภชนาการ คาร์โบไฮเดรต เส้นใย โปรตีน แคลเซียม ฟอสฟอรัส เหล็ก วิตามินเอ วิตามินบีหนึ่ง วิตามินบีสอง ไนอาซิน วิตามินซี มีเบต้า - แคโรทีนและกรดแอมิโนหลายชนิด


ถั่วงอก เป็นผักที่น่าปลูกกินเองที่สุด เพราะใช้เวลาสั้นเพียง 3 - 8 วัน ในการปลูก รสชาติอร่อย กรุบกรอบ สดชื่น
ส่วนที่ใช้ ต้นกล้าอ่อน
สรรพคุณและวิธีใช้ มีแคลอรี่ต่ำ มีวิตามินสูง และเส้นใยทำให้ช่วยป้องกันมะเร็งโรคหัวใจและโรคติดเชื้อ และป้องกันการเกิดมะเร็งที่ลำไส้ใหญ่และทวารหนัก
คุณค่าทางโภชนาการ โปรตีน วิตามินบี วิตามินซี เส้นใยอาหาร

ขอบคุณแหล่งที่มาของข้อมูลและภาพ....http://ayutthaya.doae.go.th/uthai/samunpai/pakpueanban.htm#teay